ELIKAGAI ENERGIKOAK
Elikagai
energikoek bi eratakomantenugaiak izan
ditzakete: karbono eta koipea.
1. KARBOHIBRATOAK:Giharrek lan egiteko beharrezkoa da energía
kabohibratoetatik datorkigu, lortutako mantenugaiak gibeletan pilatzen dira
eta, gorputzak eskatzen duenean, odolera igarotzen dira. Karbohidratoak bi
taldetan bana daiteke: almidoiak eta azukrea, biak landare
jatorrikoak. Landareek eguzkiaren energía erabiliz sor dituzte. Patata, fritu lehorrak,
azukrea, arrosa, garia, artoa,garagarra, hirinez egindako janaria ( ogia,
galleta, pasta…) dira karbohidrato gehien duten jakiak. Energia lortzeko
bereala erabiltzen ez diren karbohidratoak, glukogeno bihurtuta pilatzen dira.
Gibelean eta giharretan. Gorputza behar duena baino gehiago denean Koipe
bihurtzen da eta gizentasuna eraginez.
2. KOIPEAK : koipeak dira proportzioan energía gehien ematen diguten
mantenugaiak. Jaten badugu gorputza gorde egiten du erreserba moduan, gisendu
eginten gara. Koipe batzuk landare jatorriko elikagaietan daude : Oliba
-,kakahueteak-, ekinlorea- eta arto olioetan esaterako; fruitu lehorretan (
almendrak, intxaurrak, urrak, margarina eta abar. )Beste batzuk berriz animali
jatorriko jakietan :zerri, behi, ardi eta bestelakoen gantzetan;esneak eta
esnekieta, eta abar.Osantzutzuagoak dira landare jatorrikoak.
