RSS

Txanela LH6

BIG BANG teoria

BIG -BANG teoriaren arabera materia guztiak eztanda egin eta unibertsoan zehar zabaldu eta sakabanatu zen.Horrela galaxia, izarrak eta planeta sistemak sortu ziren .
Hasieran, lurra suzko bola bero eta idor bat zen, urik gabekoa.
Lurraren barruko beroa sumendien jardueran nabaritzen zen . Gas horiek planetaren inguruan geruza lodi eta trinko bat eratu zuten.
Lurraren tenperatura epelduz eta lurrazala hoztuz joan zen.
Gas-geruza hoztu eta lur planetan ur-lurruna kondentzatu zen. Uraren zikloa abiatu zen.


ATMOSFERA ETA ATMOSFERAREN GERUZAK

Lur planeta gasez osatutako geruza batek inguraturik dago ; atmosfera du izena.Naguziki nirogenoz eta oxigenoz osatuta dago. Lurraren atmosfera oso bitxia da. Lurrak Eguzkiarekiko duen kokalekua , batez ere, ezinbestekoa da lurrean bizitza egoteko. Atmosferaren funtzio naguziak hauek dira:

- Bizidunok arnasten dugun oxigenoaren gordailua da.
-Eguzkitik datozen izpi ultramoreetik babezten gaitu.(oso kaltegarriak dira izpi hoiek)
-Lurrazaleko tenperatura aldaketa handiak saihesten ditu: Egunez , eguzki -erradiazioa murrizten du , eta , gauez , gehiegizko bero-galera eragozten du
-Fenomeno metereologiko guztien eragilea ere bada.

ATMOSFERAREN GERUZAK

capas de la atmosfera

Exosfera
Ez dago gasik. zaila da gerusa honek espazioarekin duen muga finkatzea. Espaziorantz urbildu ahala, tenperatura jaizten da
.
Termosfera edo ionosfera
Gas kantitate txikia dago Geruza honetako atomoak elektrizitatez kargatzen dira eta aurora borel izeneko fenomenoak sortzen ditu.

Mesosfera
Gas kantitatea oso txikia da. izar iheskorren eragilea.meteoritoen errekuntza

Estratosfera
Troposferan baino gas gutxiago. Ozono geruza dago hemen, bizidunentzat oso garrantzitzuak dira.

Ozono geruza ,Ozonoz osatutako gerusa mehe batek xurgatzen ditu Eguzkitik datozen izpi ultramoreak.

Troposfera
Atmosferako gas kantitaterik haundiena (85%) berta dago.Eguraldiaren osaera geruza honeta gertatzen da.Bizitzeko eta arnazteko baldintzarik egokienak geruza horretan daude.

LURRAREN GERUZAK




Beroak eta presioak , lurraren barne egitura baldintzatzen dute eta hainbat geruzetan banatzen dute barne egitura hori

Lurrazala

Lurraren kanpoaldeko geruza gehienbat harriz osatuta dago. geruza mehea da

Mantua

Lurrazalaren azpiko gerusa da. Oso tenperatura altua dago, harriak urtu egiten dira eta magma sortzen dute.Sumendiak eta lurrikarak mantuan sortzen dira.

Kanpo-nukleoa

Mantuaren azpiko geruza burdina likidoz osaturik dago.

Barne -nukleoa

Lurraren barruko gunea. Tenperatura 7.500 ºC tik gorakoa izan daiteke , baina bertako presio itzelengantik metal solidoz eratuta dago.

Lurrazala eta mantua goialde solidoena hartzen dituen geruza zurrunari litosfera deritzo eta litosferaren azpian urtzen hasitako errokek eratzen duten mantuko zonari, berriz astenosfera . Litozfera hainbat plakatan zatituta dago , eta plaka horiek astenosferaren gainean flotatu eta laban egiten dute. Horren ondorioz mugitzen dira kontinente zatiak.

HARRIAK

Harkaitzaren materia solido eta gogorrari harria esaten zaio.
Harriak mineral izeneko material edo sustantzia batzuez osaturik daude.

LURRAREN ITXURALDAKETA: INDAR GEOLOGIKOAK.

Indar geologikoek lurraren itxura aldatzen dute.
Indar geologikoak bi eratakoak izan daiteke.

1) Barneko eragileak
Lur barnean sortzen dira : lurrikarak, tolesturak, sumendiak...

2) Kanpoko eragileak
Lurrazalean higadura (erosioa) sortzen dute:; haizea, itsasoa, glaziarrak..
               

                                                       BARNEKO ERAGILEAK


TOLESTURAK ETA FAILAK

Mendikateak lur barneko indarren eraginez bi plaka kontinentalaren artean gertatutako talkaren ondorioz sortzen dira. Hau da , palkek talka egin , eta lurra goratu egiten da eta mendikateak sortu. Talka horien eraginez sortzen dira lurrazalako tolesdurak eta hautsurak (failak) ere. Batzuetan , talka horiek hausturak sortzen ditu lurrazalean; beste batzuetan ordea geruzek ez dute lurrazala hausten, tolestu egiten dira eta muinoen edo mendikateen forma hartzen dute. Munduko mendikaterik altuena (Himalaia , Asian; andeak ,hego Amerikan, Mendi harritzuak , ipar amerikan; alpeak , europan) tolestuaren ondorioz sortuak dira.
Lehen esan bezala geruzak ez dira beti tolesten. Zenbaitetan, arrokak luzatu edo kurbatu egiten dira talkan sortutako indarren eraginez eta puntu ahueltatik hautsi edo banatu egiten dira. Haustura horiei faila deritze.

SUMENDIAK

Lurraren barnetaldetik datozen magma eta gasak kanporatzen diren lurrazaleko irikiguneari deritzen zaio sumendia eta baita irekigune horretatik kanporatutako materialen metaketaz sortutako tontor edo mendiari ere. Mantutako magma litosferako zirrikituetatik gora igo eta kanpora irteten denean gertatzen dira sumendien erupzioak. Lurrazalako zirrikituari edo magmak egindako bideari sumendiaren tximinia deritzo eta tximinia horren ahoari kraterra






LURRIKARAK EDO SEISMOAK


Lurraren barnealde bat-batean askatutako energiaren ondorioz lurrazalean gertatzen diren dardara edo astinduak dira lurrikarak edo seismoak. Lurrazaleko bi bloque edo eremuaren arteko talken edo lekualdatzeen eraginez sortzen dira.
Lurrikaretan askatutako energía lurrazalera hedatzen da, norabide guztietan, uhin sismiko eran.
Lurrikara sortu den toki edo fokuari hipozentrua (barneko gunea) esaten zaio.
Hipozentrutik hurbilen den lurzoruko puntuari berriz, epizentrua (goiko gunea) esaten zaio. Lurrikara batzuk sumatu ere ez dira egiten ; beste batzuk, sumatzen diren arren, ez dute kalterik egiten.  Sumendiak ugariak diren lekuetan, naíz gertatzen dira lurrikarak oso bortitzak gainera.

ITSASIKARAK ETA TSUNAMIAK

Lurrikarak itsaspean ere gerta daitezke, itsasikara deitzen zaie halakoetan eta tsunami izenez  olatu izugarriak sortzen dituzte. Tsunamiak itsasertzeko lurrak  urez estali eta kalte haundia egiten dituzte.

SISMOGRAFOA
Lurrikarak edo seismoak  sismógrafo deritzen tresna berezi batzuen bidez erregistratzen dira.


LURRIKAREN ONDORIOAK, RICHTER ESKALAREN ARABERA

Lurrikararen bortiztasuna zehazteko , lurrikara-eskalak kontuan hartzen dira eskalariak erabiliena Ritcher-ena da. Eta lurrikararen energía neurtzen du. Sismologoek Mercalli eskala ere erabiltzen dute.

3,5 arteko lurrikara: ia ez da nabaritzen
3,5- 4,5 lurrikarak: nabaritzen da baina ez du kalterik eragiten
5,5 -6,0  lurrikarak: kalte arinak eragiten ditu
6,1- 6,9 lurrikarak: kalte larriak eragiten ditu
7,0-7,9 lurrikarak: lurrikarak  haundiak eta kalte oso handiak
8,0 tik gora: suntsidura handiak eragiten ditu

KANPOKO ERAGILEAK

Eguratseko fenomenoek (euria , haizea, elurra)lurrazalaren itxura aldatzen dute (higadura sortzen dute) bizidunek ere (gizakiak eta animaliak) lurrazalaren itxura aldatzen dute. Hauek guztiak, eguratzeko fenomenoak eta bizidunak kanpoko eragileak dira.

HAIZEA

Haizeak materialak toki batetik bestera eramaten ditu. Haizeak haitzak (harri handia)  karraskatzen ditu (hausten ditu, birrintzen ditu) ; horrela mendietan forma bitxiak sortzen dira. 

ITSASOA

Itsasoko ura higadura sortzen dute. kostaldearen itxura aldatzen du. Olatuek kostaldeko haitzak higatzen dituzte. Urteak pasa ahala itsasoa gero era barruago sartzen da.


IBAIA

Ibaiak higadura -eragile garratzitsuak dira. Ibaiko urak aurreko materialak higatu eta pilatu egiten du eta apurka apurka, arroaren erliebea aldatzen du.


Ibaiak iturburutik itsasoratu egiten duen bideri ibilgua deritzo. Hiru zati bereizten dira ibilbide horretan

goi ibilgua, erdi ibilgua, behe ibilgua


GLAZIARRAK

Lehorreko izotz-masa higikorra dira.elurra inoiz desagertzen  ez den eremuetan baino ez dira sortzen.Glaziar guztien izotz – masa  %99Antlantikan eta groenlandian dago pilatuta.
Glaziarretako  izotza poliki poliki mugitzen da,eta,arroaren hondoa eta alboak higatzen dituzte.Materialak garraitu eta sedimentatu egiten  ditu;materialak sedimentatzen diren gunean,morrenak sortzen dira.Glaziarrek ere haranak sortzen dituzte,baina U formakoa haranak.
Hiru glaziar mota bereizten dira
1.       Glaziar kontinentalak edo inlandsis: eskualde polarretan sortzen direnak.  Glaziar horiek, itsasora heltzean , zatitu egiten dira, iceberg deritzen izotz- blokeak sortzen dira.


2.       Mendi-edo harán- glaziarrak


3.       Mendi-oineko glaziarrak
Lautadetara heltzen direnean eratzen dituzten abaniko-formako eremu zabalak dira


LURPEKO URAK

Lurrazalera erortzen den ura (euria elurra) lur iragazkorretan sakorenaino barneratzen da. Iragaztea eragotziko dion gerusa iragazgaitz bat topatu arte. Geruza iragazkorraren eta iragazgaitzaren artean aintzira edo urtegi moduko bat eraztuz pila daitezke. Ur horrek irteera bat aurkitzen duenean berriro lurrazalera gainera ateratzen da.

HAITZULOAK

Haitzuloak hainbat eratara sortzen dira: ura edo haizea , edo biak eragiten duten igaduraren ondorioz . Oro har, lurpeko urek dute zerikusi nabariena. Urak harria iragaitza topatu beharrean beste era bateko harriak topatzen dituenenan lurrazalan deskonposatu egiten da. Eta haitzak pitzatu egiten dira. Pitzatu txiki horiei milaka urteeren buruan koba izugarriak bihur daiteke.






                                 


  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

KONTINENTEEN JITOAREN TEORIA



Orain duela 225 miloi urte, kontinente guztiak elkarturik zeuden, super kontinente erraldoi bat osatuz, PANGEA. Kontinente handi horren inguruan ozeano ikaragarri bat hedatzen zen , PANTALASA.

Duela 150 miloi urte , pangearen zatitzea hasi zen, batetik LAURASIA iparraldean eta GONDWANA hegoaldean.

Dinosaurioak desagertu zirenetik duela 65 miloi urte, lurrak gaur egun duen itxuraren antzekoa zeukan. Dena den, baziren ezberdintasunak, india oraindik Asiari lotu gabeko uhartea zen.

Hasierako kontinente bakar hartatik bereizi ziren gaurkoak, kontinente hura banandu eta zatiak elkarrengandik urrundu zirenean.
Kontinenteek mugitzen dute

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

ELIKA KATE

ELIKA-KATE


Ekosisistema bateko bizidunen artean sortzen diren harremanen artean garrantzitsuena elikadura-harremana da. Landareak izan ezik,gainerako bizidun gutiok beste zenbat bizidun janez elikatzen gara  maila  bateko  bizidunak  jaten  dituzte elikatzeko. Bizidunen arteko elikadura-harremanari elika-katea da.

ELIKA-KATEAREN MAILA TROPIKOAK

Ekoisleak:elika-katearen oinarrizko mailetan dade.Elikadura auototrofoa duten, hau da beren kabuz sortu dituzte mantenugaiak. Landareak eta belarra dira maila horretakoak

Lehen mailako kontsumitzaileak: (belarjaleak) ekoizleez elikatzen direnak, hau da, belarrez eta landareez.

Bigarren maila kontsumitzaileak(haragijaleak) animalia belarjaleez  elikatzen dira, lehengo kontsumitzaileak jaten dituzte.

Hirugarren mailako kontsumitzaileak:(haragijaleak)hauek ere haragijaleak dira,baina haragiaz elikatzen diren animaliak jaten dituzte, hau da, bigarren mailako kontsumitzaileak.

 Deskonposatzaileak:  bzidunen deskonposizioan (usteltze-prosesuan)laguntzen dute eta deskonposatutako materia horretaz elikatzen dira . Horri esker, bizidun horien hondakinetako elikagaiak berriro ere lurrera itzultzen dira eta ekoizleek elikatzeko behar duten materia bihurtzen dira.



  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

EKOSISTEMA

EKOSISTEMA

          Landareek ura eta argia behar dituzte bizitzeko.Zenbait landarek ur asko behar dute bizitzeko, adibidez pagoek; beste batzuek, ordea, ur gutxi behar dute, esaterako, arteeek. hori dela eta, pagoak toki hezeetan bizi dira eta arteak, berriz, toki lehorragoetan.
          Gauza bera gertatzen da animaliekin, horiek ere ezin baitita edozein tokitan bizi. Hartzak, adibidez, toki hotz eta hezeetan bizi dira eta janari ugari behar dute. Toki bakoitzean antzeko beharrak dituzten animaliak eta landareak bizi dira. Horregatik,pagoak eta hartzak ekosistema berean bizi daitezke, baina inoiz ez hartzak eta arteak.

ZER DA EKOSISTEMA BAT

          Ekosistema toki jakin bateko ezaugarriek eta bertako izaki bizidunek osatzen dute. Adibidez, basoa ekosistema da. Basoan elementu hauek daude: landareak, animaliak, lurzorua, airea, harriak...
          Ekosistemek bi osagai dituzte: bizidunak eta bizigabeak.
          Ekosistema bateko osagai bizidunak landareak, animaliak eta gainerako izaki bizidunak dira, adibidez, onddoak.
          Osagai bizigabeak izaki bizigabeak dira, esate baterako, lurzorua, ura, hotza, haizea, harriak...

EKOSISTEMEN TAMAINA.

Tamaina askotako ekosistemak daude. Zenbait ekosistema oso handiak dira, daibidez sabanak; baina badira oso ekosistema txikiak ere, urmaelak kasurako.

Urmaela

Urmaela txikia izan arren, bertan animalia ugari bizi dira, adibidez igelak, burruntziak, zapaburuak, barraskiloak, eta baita  uretako landareak ere.

Sabana

Sabana ekosistema handia da. Sabanan landare hauek daude: belarrak, zuhaixkak eta zuhaitzak; eta baita animalia hauek ere: zebrak, ñuak, hienak eta lehoiak ere
Hartzak, adibidez, toki hotz eta hezeetan bizi dira eta janari ugari behar dute. Toki bakoitzean antzeko beharrak dituzten animaliak eta landareak bizi dira. Horregatik,pagoak eta hartzak ekosistema berean bizi daitezke, baina inoiz ez hartzak eta arteak.

ZER DA EKOSISTEMA BAT.

Ekosistema toki jakin bateko ezaugarriek eta bertako izaki bizidunek osatzen dute. Adibidez, basoa ekosistema da. Basoan elementu hauek daude: landareak, animaliak, lurzorua, airea, harriak...
Ekosistemek bi osagai dituzte: bizidunak eta bizigabeak.
Ekosistema bateko osagai bizidunak landareak, animaliak eta gainerako izaki bizidunak dira, adibidez, onddoak.
Osagai bizigabeak izaki bizigabeak dira, esate baterako, lurzorua, ura, hotza, haizea, harriak... 

EKOSISTEMEN TAMAINA.

Tamaina askotako ekosistemak daude. Zenbait ekosistema oso handiak dira, daibidez sabanak; baina badira oso ekosistema txikiak ere, urmaelak kasurako.

BIZITZAREN  FUNTZIOAK

          Bizitzaren funtzioak hiru dira: Elikadura edo nutrizioaerlazioa eta ugalketa
          Elikadura bizidun guztien behar dugun mantenugaiak lortzen ditugu funtzio horrekin.

Erlazioa gainerako bizi-funtzioak koordinatzeko eta ingurunearekin harremanetan jartzeko da, beharrak asetzeko, bere burua babesteko eta inguruneko aladakatei aurre egiteko behar da.

Ugalketa ,bere itxurako beste organismo batzuk sortzeko behar da, horrela espeziea bizirik irauntzen du.

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

SOINUAREN PROPIETATEAK

Soinuaren propietateak: islapena

Soinua oztopo bat jotzen badu soinu-huinaren norabidea aldatu egiten da, huinek errebote egiten dute. Fenómeno horri soinuaren islapena deitzen zaio. Islatu den soinua berriro gure belarrira itzultzen bada , ohiartzuna sortzen da. Ohiartzuna sortzeko 17 metroko tartea behar da, gutxienez.
Soinuaren propietateak: errefrakzioa

Argia bezala, soinua ere errefrataktu egin daiteke, hau da soinuaren norabidea aldatu egin daiteke abiadura aldatzen badu. Errefrakzioa  imgurunea aldatzean eta temperatura aldatzean gertatzen da batez ere.
Entzumena


Hotsak airean zehar belarriraino iristen dira eta, gero, belarriko zulotik tinpanoraino . Tinpanoa mintz bat da eta , hots uhinek kopatzen dutenean , bibratu egiten du. Bibrazio horrek belarri barruan dauden hiru ezurtzu (mailua, ingudea eta estriboa) muguiarazten ditu. Hezurtzu txikiek kokleara bidaltzen dituzte soinu uhinak. Koklean nerbio batzuei lotuta dago eta nerbioek garunera bidaltzen dituzte seinaleak, garunak seinale horiek interpreta ditzan .
Sarata
Guztoko ez ditugun hotsei sarata esaten diegu .  Hala ere sarata horiek gure osasunetzat eragina izan dezakete.

Isiltasuna soinurik eza da.

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

IKUSMENA

Ikusmena gizakiek dituzten bost zentzumenetako bat da, begietan datzana eta irudiak sumarazten dituena. Argiari esker ikusten dugu. Argia objetuetan erreflejatzen da eta horregaitik, argia dagoenean gauzak ikusi dezakegu.

Ikusmenak sailkapen zoologikoaren maila bakoitzean bere ezaugarriak ditu. Eboluzio-maila oso apaleko animaliek ikusmen lausoa izaten dute, fotohartzaile mugaturik gabea. Animalia-espeziea garatu ahala, ikusmena ere garatzen da. Hala, ugaztun gehienek argitasun- eta iluntasun-mailak sumatzen dituzte bakarrik eta ez koloreak; primateek eta gizonek dute ikusmen garatuena,ikusmen binokularra eta kolorezkoa baitute.

Ikusmenaren berezitasunak erretinak argiarekiko duen sentikortasunaren eta erretinan irudiak fokatzeko duen gaitasunaren ondorio dira; gauzetan islatzen diren argi-izpiak, kornea pasa eta begi-ninian zehar kristalinora iristen dira; kristalinoak erretinan fokatzen ditu eta bertatik ikusmen-nerbioak garunera igortzen ditu seinaleak, garunean irudi bihurtuko direnak; kristalinoaren forma gihar ziliarren bidez aldatzen da; hala, gauzak distantzia desberdinetara foka daitezke.

Irudia erretinaren puntu egoki batean eratzen bada, begia emetropea dela esaten da, behar bezalakoa; irudia erretinaren aurrean eratzen denean, begia miopea izaten da; eta erretinaren atzeko aldean sortzen denean, berriz, hipermetropea. Astigmatismoa kornearen kurbaduran izaten den berezko akatsa da; ikusmen-akats horiek betaurreko, lente eta ebakuntzen bidez zuzendu daitezke. Gaixotasun horietaz oftalmologoak arduratzen dira. Bestela, ikusmenik eza itsumena da.


Begien gaixotasuna

Miopia oftalmologiaren arloko gaixotasuna da, eremu luzeko ikusmena murrizten duena, esparru laburrekoa normalean ondo mantenduz.
Funtsean begia normalean baino handiagoa denean gertatzen da, eta zuzentzen da lenteekin (betaurrekoekin).
Gaitz honek jotako pertsonak miopeak dira.



Hipermetropia oftalmologiaren arloko gaixotasuna da, eremu laburreko ikusmena murrizten duena, esparru luzekoa normalean ondo mantenduz.
Funtsean begia normalean baino txikiagoa denean gertatzen da, eta zuzentzen da lenteekin (betaurrekoekin).

Gaitz honek jotako pertsonak hipermetropeak dira.

Astigmatismoa
Astigmatismoa oftalmologiaren arloko gaixotasuna da, kornean gertatutako kaltea dela eta.
Laburbilduta, errefrakzioan dagoen arazoa da.

Gaixotasun bat da non kornea (begiaren aurrealdean dagoen ehun gardena) ezohiko kurba bat du, honek ikusmen gaizki fokatu bat sortzen du.

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

ELIKAGAI ENERGIKOAK

ELIKAGAI ENERGIKOAK

Elikagai energikoek bi eratakomantenugaiak izan ditzakete: karbono eta koipea.

1.    KARBOHIBRATOAK:Giharrek lan egiteko beharrezkoa da energía kabohibratoetatik datorkigu, lortutako mantenugaiak gibeletan pilatzen dira eta, gorputzak eskatzen duenean, odolera igarotzen dira. Karbohidratoak bi taldetan bana daiteke: almidoiak eta azukrea, biak landare jatorrikoak. Landareek eguzkiaren energía erabiliz sor dituzte. Patata, fritu lehorrak, azukrea, arrosa, garia, artoa,garagarra, hirinez egindako janaria ( ogia, galleta, pasta…) dira karbohidrato gehien duten jakiak. Energia lortzeko bereala erabiltzen ez diren karbohidratoak, glukogeno bihurtuta pilatzen dira. Gibelean eta giharretan. Gorputza behar duena baino gehiago denean Koipe bihurtzen da eta gizentasuna eraginez.

2.    KOIPEAK : koipeak dira proportzioan energía gehien ematen diguten mantenugaiak. Jaten badugu gorputza gorde egiten du erreserba moduan, gisendu eginten gara. Koipe batzuk landare jatorriko elikagaietan daude : Oliba -,kakahueteak-, ekinlorea- eta arto olioetan esaterako; fruitu lehorretan ( almendrak, intxaurrak, urrak, margarina eta abar. )Beste batzuk berriz animali jatorriko jakietan :zerri, behi, ardi eta bestelakoen gantzetan;esneak eta esnekieta, eta abar.Osantzutzuagoak dira landare jatorrikoak.



  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

PARALELOAK ETA MERIDIANOAK

Gure planetako edozein puntu errasago kokatu eta aurkitu ahal izateko, gizakiak irudizko lerro eta puntu batzuk ezarri dizkio munduari,horizontalki eta bertikalki .

Ekuatore: paralelo haundiena da , eta lurra bi emisferiotan banatzen du: hipaemisferioa eta egoemisferioa. 0 paraleloa ere esaten zaio.

Paraleloak: Lurra gerriko edo uztai batek bezala inguratzen dute. Irudizko lerroetako bakoitzak. Graduetan zenbatzen dira, 0ºtik  90º era vitarte. Ekuatorea da haundiena eta poloetara zenbat eta gehiago urbildu, orduan eta txikiagoa dira uztai hoiek.

Meridianoak: Bi poloetatik pasatzen diren irudizko lerroak dira, ekuatorearekiko perpendikularrak 0ºtik 180ºra bitartean graduatzen dira.

Greenwich meridiano edo 0 meridianoa . Inlaterrako Greenwich herritik pasatzen den irudizko lerroa da. Meridiano honek lurra bi zatitan banatzen du: ekialdea eta mendebaldea. “0 meridianoa” ere esaten zaio.





  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS