Ainhizeren Bloga

ELIKA-KATE

Ekosisistema bateko bizidunen artean sortzen diren harremanen artean garrantzitsuena elikadura-harremana da. Landareak izan ezik,gainerako bizidun gutiok beste zenbat bizidun janez elikatzen gara  maila  bateko  bizidunak  jaten  dituzte elikatzeko. Bizidunen arteko elikadura-harremanari elika-katea da.

ELIKA-KATEAREN MAILA TROPIKOAK

Ekoisleak:elika-katearen oinarrizko mailetan dade.Elikadura auototrofoa duten, hau da beren kabuz sortu dituzte mantenugaiak. Landareak eta belarra dira maila horretakoak

Lehen mailako kontsumitzaileak: (belarjaleak) ekoizleez elikatzen direnak, hau da, belarrez eta landareez.

Bigarren maila kontsumitzaileak(haragijaleak) animalia belarjaleez  elikatzen dira, lehengo kontsumitzaileak jaten dituzte.

Hirugarren mailako kontsumitzaileak:(haragijaleak)hauek ere haragijaleak dira,baina haragiaz elikatzen diren animaliak jaten dituzte, hau da, bigarren mailako kontsumitzaileak.

 Deskonposatzaileak:  bzidunen deskonposizioan (usteltze-prosesuan)laguntzen dute eta deskonposatutako materia horretaz elikatzen dira . Horri esker, bizidun horien hondakinetako elikagaiak berriro ere lurrera itzultzen dira eta ekoizleek elikatzeko behar duten materia bihurtzen dira.

EKOSISTEMA

•          Landareek ura eta argia behar dituzte bizitzeko.Zenbait landarek ur asko behar dute bizitzeko, adibidez pagoek; beste batzuek, ordea, ur gutxi behar dute, esaterako, arteeek. hori dela eta, pagoak toki hezeetan bizi dira eta arteak, berriz, toki lehorragoetan.

•          Gauza bera gertatzen da animaliekin, horiek ere ezin baitita edozein tokitan bizi. Hartzak, adibidez, toki hotz eta hezeetan bizi dira eta janari ugari behar dute. Toki bakoitzean antzeko beharrak dituzten animaliak eta landareak bizi dira. Horregatik,pagoak eta hartzak ekosistema berean bizi daitezke, baina inoiz ez hartzak eta arteak.

ZER DA EKOSISTEMA BAT

•          Ekosistema toki jakin bateko ezaugarriek eta bertako izaki bizidunek osatzen dute. Adibidez, basoa ekosistema da. Basoan elementu hauek daude: landareak, animaliak, lurzorua, airea, harriak...

•          Ekosistemek bi osagai dituzte: bizidunak eta bizigabeak.

•          Ekosistema bateko osagai bizidunak landareak, animaliak eta gainerako izaki bizidunak dira, adibidez, onddoak.

•          Osagai bizigabeak izaki bizigabeak dira, esate baterako, lurzorua, ura, hotza, haizea, harriak...

EKOSISTEMEN TAMAINA.

Tamaina askotako ekosistemak daude. Zenbait ekosistema oso handiak dira, daibidez sabanak; baina badira oso ekosistema txikiak ere, urmaelak kasurako.

Urmaela

Urmaela txikia izan arren, bertan animalia ugari bizi dira, adibidez igelak, burruntziak, zapaburuak, barraskiloak, eta baita  uretako landareak ere.

Sabana

Sabana ekosistema handia da. Sabanan landare hauek daude: belarrak, zuhaixkak eta zuhaitzak; eta baita animalia hauek ere: zebrak, ñuak, hienak eta lehoiak ere

Hartzak, adibidez, toki hotz eta hezeetan bizi dira eta janari ugari behar dute. Toki bakoitzean antzeko beharrak dituzten animaliak eta landareak bizi dira. Horregatik,pagoak eta hartzak ekosistema berean bizi daitezke, baina inoiz ez hartzak eta arteak.

ZER DA EKOSISTEMA BAT.

Ekosistema toki jakin bateko ezaugarriek eta bertako izaki bizidunek osatzen dute. Adibidez, basoa ekosistema da. Basoan elementu hauek daude: landareak, animaliak, lurzorua, airea, harriak...
Ekosistemek bi osagai dituzte: bizidunak eta bizigabeak.
Ekosistema bateko osagai bizidunak landareak, animaliak eta gainerako izaki bizidunak dira, adibidez, onddoak.
Osagai bizigabeak izaki bizigabeak dira, esate baterako, lurzorua, ura, hotza, haizea, harriak... 

EKOSISTEMEN TAMAINA.

Tamaina askotako ekosistemak daude. Zenbait ekosistema oso handiak dira, daibidez sabanak; baina badira oso ekosistema txikiak ere, urmaelak kasurako.

BIZITZAREN  FUNTZIOAK

•          Bizitzaren funtzioak hiru dira: Elikadura edo nutrizioa, erlazioa eta ugalketa

•          Elikadura bizidun guztien behar dugun mantenugaiak lortzen ditugu funtzio horrekin.

Erlazioa gainerako bizi-funtzioak koordinatzeko eta ingurunearekin harremanetan jartzeko da, beharrak asetzeko, bere burua babesteko eta inguruneko aladakatei aurre egiteko behar da.

Ugalketa ,bere itxurako beste organismo batzuk sortzeko behar da, horrela espeziea bizirik irauntzen du.